Tegen kindje of om de lust, dat is de vraag
Een amateur-archeoloog vond in Zwolle twee houten buizen in penisvorm. Zijn het antieke voorbehoedsmiddelen of seksspeeltjes?
Door een onzer redacteuren,
ROTTERDAM, 26 juni.
Twee houten buizen van buxushout vond de vrijwilliger die archeologen hielp bij opgravingen in het noorden van Zwolle. Vanaf 1990 graaft het team daar al, op de plek waar binnenkort een ondergrondse parkeergarage verrijst en een winkelcentrum.
In een beerput lagen de buizen te midden van luxe tafel- en keukengerei, dat net als de buizen en de beerput uit de zeventiende eeuw stamt. Ze zijn realistisch als penis vormgegeven en op de grootste (van 22,5 centimeter) kunnen twee testikels worden geschroefd. In de holle buizen kan de gebruiker een zuigstang of spuit bevestigen.
"
In eerste instantie dachten we dat het seksspeeltjes waren", zegt Hemmij Clevis, archeoloog bij de gemeente Zwolle. "Maar we gingen twijfelen, omdat die spuitfunctie erop zit, zoals bij een waterpistool". De buizen werden "door zeer rijke mensen" gebruikt, waarschijnlijk een burgemeestersfamilie.
Om de identiteit te achterhalen, maakte Clevis foto's van de buizen en stuurde die rond. Met succes: een collega van museum Boymans van Beuningen in Rotterdam liet weten dat ze de buizen herkende van twee schilderijen van jan Steen. Op "Het Doktersbezoek" bijvoorbeeld, houdt een jochie, dat naast een schilderij staat van een minnend paartje, eenzelfde buis vast. Elders op het kunstwerk maakt een man die zogenaamd als arts zijn minnares bezoekt, haar met de buis in de hand zijn seksuele bedoelingen kenbaar.
Toen ook museum Boerhaave uit leiden meldde dat de Zwolse voorwerpen als voorbehoedsmiddel na de daad werden gebruikt was Clevis overtuigd. Hij sluit echter niet uit dat deze functie gaandeweg veranderde. Clevis: "Dergelijke buizen zijn heel lang gebruikt, zeker tot de Eerste Wereldoorlog.
Het kangoed zijn dat de buis later als vaginale douche werd ingezet, dus om hygiënische redenen".
Gynaecoloog H. ter Bruggen uit het Zwolse Wezenlandenziekenhuis en "antiekofiel" op het gebied van medische voorwerpen, twijfelt aan de versie van de stadsarcheoloog. "Als de buis als voorbehoedsmiddel diende, waarom zitten er dan testikels op? Dat wijst op een andere functie: lust".
Gebruik als voorbehoedsmiddel zou ook practisch vrijwel onmogelijk zijn. "Zaad zit twee minuten na binnekomst al in de baarmoedermond. Je moet er na de gemeenschap dus wel verdomd snel bij zijn zijn, wil het werken", aldus Ter Bruggen.
Gebruik voor hygienische doeleinden sluit hij niet uit. "In vroeger tijden werd er veel geirrigeerd, via de mond, de anus en de vagina. Artsen geloofden dat zieken beter werden als ze zoveel mogelijk vocht kwijtraakten - denk maar aan de aderlating. De irrigatiespuit werd ook bij allerlei gynaecologische ziekten zoals bloedingen en infecties ingezet".
De houten penisbuizen zijn vanaf aanstaande donderdag te bezichtigen op de permanente expositie van het Zwolse Stedelijk Museum.
Terug naar de kranten.
